Ik herinner me het moment nog heel goed. Ik was een jonge en ambitieuze werknemer in een van de meest gerenommeerde—maar vooral rigide en matrixachtige—multinationals ter wereld en mijn baas vroeg me om iets te doen waar ik met mijn hoofd niet goed bij kon: "Schrijf je visie voor het komende jaar op."
Op dat moment kon ik niet anders dan denken: hoe kan dit nuttig zijn?
Wat ik ook opschreef, ik wist dat het binnen enkele weken irrelevant zou worden omdat de realiteit van mijn werk voortdurend veranderde.
Het bleef niet bij een eenmalige frustratie; ik bleef moeite houden met doelen stellen op de traditionele manier: een eenjarig plan maken, kwartaaldoelen vaststellen en alles netjes opsplitsen in wekelijkse taken. Het klopt voor mij niet met de onvoorspelbare aard van de wereld waarin we leven. Natuurlijk kan deze aanpak werken in een stabiele, voorspelbare omgeving, maar in een wereld vol onzekerheid en snelle veranderingen voelt het vaak zinloos en zelfs contraproductief.
Wanneer je je bevindt in een chaotische of complexe omgeving (om termen uit het Cynefin framework te gebruiken), heb je geen rigide plan nodig. Wat je nodig hebt, is een flexibel, iteratief proces— één dat je helpt om te reageren op constante verandering en om op een betekenisvolle manier vooruit te komen. Dat is waar niet-lineaire doelen van pas komen.
Hier lees je hoe je niet-lineaire doelen stelt voor jezelf of je team:
1. Bepaal de richting: start vanuit je kern
In plaats van je vast te klampen aan starre einddoelen, richt je op je kern - als leider, team of organisatie. Waar sta je voor? Wat zijn je niet-onderhandelbare principes?
Je kern is je “poolster” die je leidt, ongeacht hoe turbulent de omgeving wordt. In tegenstelling tot je richten op een vast eindpunt, biedt het vertrekken vanuit je kern flexibiliteit, terwijl het ervoor zorgt dat je niet afdwaalt van wat belangrijk is.
Bijvoorbeeld:
Voor leiders kan de kern het versterken van het team en het bevorderen van innovatie zijn.
Voor teams kan het gaan over het leveren van toegevoegde waarde aan klanten of het opbouwen van vertrouwen binnen de organisatie.
Voor organisaties kan het draaien om duurzaamheid, groei of maatschappelijke impact.
Door te starten vanuit je kern, bepaal je de richting, ongeacht hoe onvoorspelbaar de reis wordt.
2. Houd rekening met de invloed van de context
In een complexe omgeving bestaan doelen niet in een vacuüm. De wereld om je heen—je markt, je teamdynamiek, je industrie, of zelfs wereldwijde gebeurtenissen—verandert voortdurend.
Stel jezelf de vraag: Wat vraagt de context van mij?
Voor leiders: Misschien zijn er in je team signalen van burn-out, zodat je focus zou moeten verschuiven naar welzijn en psychologische veiligheid.
Voor teams: Misschien beïnvloedt de lancering van een nieuw product door een concurrent de behoeften van de klant.
Voor organisaties: Technologische vooruitgangen of veranderingen in regelgeving kunnen wendbaarheid en aanpassing vereisen.
Door af te stemmen op deze signalen kun je je richting aanpassen aan wat de omgeving van je vraagt, in plaats van rigide vast te houden aan een plan dat je niet meer dient.
3. Prototyperen door middel van experimenten
De kracht van niet-lineair doelen stellen, ligt in de aanpasbaarheid. In plaats van een gedetailleerde routekaart voor een heel jaar te ontwerpen, begin je met kleine, gecontroleerde experimenten.
Zo doe je het:
a. Definieer het experiment
Wat test je? Kies een specifiek gebied dat je wilt verkennen, dat aansluit bij je kernmissie en de context.
Wat is de tijdsperiode? Beperk het experiment tot een beheersbare periode—enkele weken of maanden.
Wat is het proces? Plan hoe vaak je bijeenkomt om de voortgang te evalueren en bij te sturen.
b. Gebruik feedbackloops
Stel duidelijke signalen vast om te bepalen of het experiment werkt. Bijvoorbeeld:
Klantfeedback.
Teammotivatie en betrokkenheid.
Kwantitatieve metingen (bijv. omzet, snelheid of kwaliteit).
c. Verfijn
Op basis van de feedback die je ontvangt, verfijn je het experiment, stuur je bij, of schaal je het op. Elk experiment wordt een stap naar diepere inzichten en betere resultaten.
Voorbeeld:
In plaats van een jaar lang samenwerkingsinitiatieven te plannen, begin je met een experiment van twee maanden gericht op cross-functionele projecten. Houd bij hoe goed teamleden communiceren en samenwerken, verzamel inzichten en pas je aanpak aan voordat je het initiatief opschaalt.
Waarom niet-lineaire doelen werken
Niet-lineaire doelen helpen je:
Wendbaar blijven: Je reageert op veranderingen in plaats van ze te weerstaan.
Creativiteit bevorderen: Kleine experimenten moedigen innovatie aan zonder overweldigend risico.
Burn-out voorkomen: Teams zitten niet vast in rigide plannen die niet aansluiten bij de realiteit. Door te starten vanuit je kern, blijf je verankerd in je missie.
Door te focussen op richting, context en experimenteren, geef je je team de kracht om te groeien in chaos, zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en op een betekenisvolle manier vooruit te bewegen.
Samenvattend
De wereld is onvoorspelbaar, en dat gaat voorlopig niet veranderen. Traditionele methoden voor doelen stellen—lineair, gedetailleerd en rigide—bereiden ons niet goed voor op deze onzekerheid. Maar door te starten vanuit je kern, te luisteren naar de omgeving en kleine, iteratieve stappen te zetten, kun je met vertrouwen en helderheid navigeren in de complexiteit.
Het is tijd om in vraag te stellen hoe jij je doelen bepaalt. Ben jij klaar om iets nieuws te proberen? Als het allemaal een beetje overweldigend voelt, aarzel dan niet om contact op te nemen—ik help je graag op weg: coaching@debbiebaute.com
Photo door NIKHIL op Unsplash